Qonaxeke Modernîzma Kurdî Helbesta Tîrêjê-Îrfan Amîda
Dîroka Wêjeya Modern a Kurdî: Di Peymana Siyaset û Modernîzmê de
Dîroka wêjeya modern a Kurdî têkildar e bi dîroka siyasî ya Kurdan û têgihiştina wê bi awayekî qonaxî û nifşî digel guherîna civakî, siyasî û edebî tê zanîn. Modernîzma edebî ya kurdî bi awayekî xweşî ve diyalektiqî nayê pêşkêşkirin, lê bi peywendiyeke diyakronîkî yê girêdayî bi guherîna siyasî tê şirove kirin.
Wêje û Siyaset: Têkiliyeke Organîk
Piranîya destpêka wêjeya modern ya kurdî piştî pêşkeftina siyasî ye. Ji ber vê yekê, wêje û siyaset têkiliyeke organîk hilanîn û ev têkiliya organîk bandorê girîngî li naveroka estetîkê jî kiriye. Siyaseta kurdî kîjan tezê digel xwe tîne, wêjeya kurdî jî bi hemê tezên siyasî re diçete xebatê. Ji ber vê yekê, estetîka edebî ya modern herdem bi îdeolojî ve dikeve hev.
Wêjeya Modern: Dîdaktîk, Propagandîf, Reaksiyonel
Wêjeya modern ya kurdî bi tevahî xwedî xasiyeta dîdaktîk, propagandîf û her caran jî reaksiyonel e. Mijarên hilbijartî, bi awayekî wisa têne estetîze kirin ku tezekê siyasî were ispat kirin. Loma jî, çîroka bingehîn, mijara esas e. Heke caran jî bibe çîrokên cihê cihê an jî yên sosyalîstîk, ew herdu bi xizmeta tezê têne pêşkêş kirin.
Qonaxa Tîrêjê: Siyaset, Propaganda û Estetîka
Yek ji qonaxên girîng yên dîroka wêjeya modern a kurdî, qonaxa kovara Tîrêj e. Tîrêj, ku di sala 1979an de dest bi weşan kir, wekî awayekê siyasî û edebî dibe nasîn. Ev dem di warê Tirkiyeyê û Cîhanê de demek tengav û şerê psîkolojîk bû. Huner û wêje jî wekî “alavên şerê psîkolojîk” tên bikar anîn.
Di nava gelê kurd de, vê dema de siyaset gur bû, partiyên nû hate afirandin, û daxwaza azadiya Kurdistanê û civakeke sosyalîst li ser xwe digirt. Tîrêj, wekî kovarek bi tezê siyasî tê dîtin û bi vê xasiyetê dest bi weşana xwe dike. Ev jî taybetiyeke nişanbûnê ye, lê hêj têkiliyên akademîk yên berfireh li ser nehatine amadekirin.
Ji bo hemû berhemên lîs Yayınları vir bitikînin
Ji bo hemû berhemên Îrfan Amîda vir bitikînin
