Narê-Fêrîkê Ûsiv
Ev helbest, ku bi sernavê “Narê” tê destpêkirin, di rêza zimanê xwe de bi duyemîn “Narê1.” dibêje ku gava xwendekar têk di helbestê de bifikire li ser tema, hêz û perçeyên struktûrê wê.
Helbest ji çend beytên guhêrbar pêk tê, ku bi hêrs, hest, xatir û xewn di bin avêtina wateyên zarokan, gulan, şems û agir de hatine dayîn. Dibe ku tu vê helbestê ji min re weşandîyê, lê ew jî dikeve kategoriyekî klasîk-simbolîk yê helbesta Kurmancî, ku temayên jîn, ax, rojan û zaroktiya narîn bi nav rêzên giran hatine tevlî kirin.
🔶 Şiroveya Kurt ya Helbestê
1. Yekem beyt:
Gerê gundê me gul dane,
Guhêr bûne karî,
Gulek narîn min nav da dî,
Ji ezman da barî…
Di vê beytê de, xatirek jiyana gundî yê zarokan e. “Gulek narîn” – mînakekî dirêj a gundê ku mirov bi hevbextî, bi hez û derman bibîne. Her weha, “ji ezman da barî” dibêje ku ew gul, ew hez, ew narînî bûye rêxistinêk ku bi asman re tê da.
2. Duyem beyt:
Rewşê ezmîn hîv û siteyr in,
Şemsê şemalbarîn,
Rewşê erda qîz û bûk in,
Gul-bûkînê narîn.
Yek li benda ezmîn, yê li benda erd e. Hîv, siteyr û şems ne tenê astronomekî ne, lê neştiman û rêya jiyanê ne. “Gul-bûkînê narîn” têne şan kirin wekî şîfa jiyanê – gul in, bûk in, evîn in.
3. Sêyem beyt:
Dinyalikê çi qa sar bûya,
Çi cenimek tarî,
Ger natana rû-hewata
Gul-bûkînê narîn…
Şair di vê beytê de nîşan dide ku, ger çav û hewa yên gul-bûkan tune be, cîhan dibe sar, dibe tarî – jîyan bê wate dibe. Ew zarok, ew jin, ew evîn – eslê ronahiyê ne.
4. Çarem beyt:
Rojê Xwedê cuda ne tim,
Yek sayî ye, yek ewr,
Roja we li şerqê hiltê,
Ya min hewşa himber…
Rengê îman û felsefeyekî tevgerî. Helbestvan dibêje, “rojê we hiltê” – roja rastiyê, roja roniya xwe yê şêrin tê, roja min – himber, şaredar, roja ax û tarî.
5. Pêncem beyt:
Şemshevînno, mekin lome,
Çav divîne axir,
Bîn diçike, dil davêje,
Û zar dive agir…
Helbest di vê encamê de tê bê şewitandin: zar (zarok, hez, yê me) dibe agir. Lê agirê şayîr agirê qasîd û dilê daxe.
🔷 Xulasayek:
Helbestekî bihêz e, ku bi zimanekî nerm û hestyar nivîsîye. Temayên herî zêde:
- Narînî û zarokî
- Evîn û xwezayî
- Ronahî û tarî
- Herik û agir
Ji bo hemû berhemên lîs Yayınları vir bitikînin
Ji bo hemû berhemên Fêrîkê Ûsiv vir bitikînin
