AVESTA Zerdüştilerin Kutsal Metinleri (özel baskı)-Zerdüşt
Avesta Nedir? Zerdüşti Kutsal Metinlerin Kayıp Tarihi ve Günümüze Yansımaları
Avesta, Zerdüştiliğin kutsal metinlerinin günümüze ulaşan kısmının derlenmiş hâlidir. Bazı rivayetlere göre, orijinal Avesta külliyatı 1200 fragardtan (bölüm, kısım) oluşuyordu ve M.Ö. 1000’li yıllarda altın plakalar üzerine yazılmıştı. Diğer bir versiyona göre ise bu metinler, 1200 öküz derisi üzerine altın harflerle işlenmişti. Ancak günümüzde elimizde bulunan Avesta koleksiyonu, bu muazzam külliyatın yalnızca küçük bir bölümünü içermektedir.
Zaman içinde yaşanan işgaller ve yıkımlar, bu dini metinlerin büyük ölçüde yok olmasına neden olmuştur. Özellikle M.Ö. 330 yılında Büyük İskender’in İran’ı işgali sırasında Avesta’nın yakıldığı rivayet edilmektedir. Bu tarihî kayıplar, Zerdüşti kutsal metinlerinin büyük kısmının kaybolmasına yol açmıştır.
Avesta’nın Yapısı ve İçeriği
Metin analizleri göstermektedir ki, Avesta metinleri farklı dönemlerde kaleme alınmış ve çeşitli bölümlerden oluşmaktadır. Bu bölümler şunlardır:
-
Ayin metinleri,
-
Efsanevi tarih anlatıları,
-
Dini yasalar,
-
Epik ve mitolojik öyküler,
-
Rahipler için öğretici açıklamalar.
Avesta’nın en eski bölümleri, bizzat Zerdüşt hayattayken ortaya çıkmış olup, sonraki nesillerde bu metinler ardıllar ve rahipler tarafından yazıya geçirilmiş, genişletilmiş ve düzenlenmiştir. Bu yönüyle Avesta, hem sözlü gelenek hem de yazılı aktarım açısından önemli bir kültürel miras niteliğindedir.
Batı’da ve Felsefede Avesta’ya İlgi
Avesta, 19. yüzyılın başlarından itibaren yalnızca ilahiyatçılar değil, aynı zamanda filozoflar tarafından da dikkatle incelenmeye başlanmıştır.
-
P. Beyl, G. Ritter gibi düşünürlerin eserlerinde Avesta’ya sıkça yer verilmiştir.
-
Hegel, Avesta’yı Alman idealizminin merkezinde değerlendirmiştir.
-
Goethe ve Nietzsche, Zerdüştlük ve Avesta’ya dair görüşlerini edebi eserlerinde yansıtmıştır.
Avesta’nın Çevirileri ve Modern Yayınlar
Avesta’nın bölümleri, İngilizceye ilk kez 1880-1894 yılları arasında James Darmesteter tarafından çevrilmiş ve Oxford Üniversitesi’nin yayımladığı “Sacred Books of the East” (Doğu’nun Kutsal Kitapları) serisi içinde yayımlanmıştır. Bu çeviri, günümüzde hâlâ akademik çevrelerde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Avesta’nın Türkçeye çevirisi, büyük ölçüde Darmesteter’in İngilizce çevirisine dayanılarak yapılmıştır. Türkçe literatürde hâlâ sınırlı sayıda çeviri ve analiz bulunmakta, bu alandaki akademik eksiklik devam etmektedir.
Avesta Yayınevi’nin tüm yayınlarına ulaşmak için buraya tıklayın
