Searching for Leïla the Kurdish Princess of Dance

Li Pey Şopa Leyla: Şahbanûya Kurd a Reqsê

Dansın Kürt Prensesi Leyla Bedirhan’ın izinde

“In the depths of darkness stands a young woman, her slender body sparkling in soft silk of pearly hue. Her hair is dark, the color of the night sky. Fear floats down her spine. Her long legs are trembling.”

 “In her Kurdish dance Dîlan, Leïla carries to the stage the fire in the hearts of young men and women dancing at the Newroz festivities whose origins go back to the ancient worship of the sacred fire. She feels the blood of her forebears coursing through her veins.”

Leïla: The journey of a name handed down through the times. The infusion of the Oriental into the West; the marriage of Eastern passion and Western individuality in dance. A marking of moments of Leïla Bederkhan, a Kurdish princess who crossed continents and cultures, who defied convention and succeeded in her quest to become a famous dancer.

 “A woman of firsts”: the first Royal to have danced before the Sphinx in modern times, the first Kurdish woman to dance in Europe and America. A woman whose name and life inspired generations to come.

 “Had the Botan River shifted its path and history run a different course, Leïla’s family emblem in Cizîra Botan would have been set in gold delicately outlined in black ink. She would have been brought to life by the magic brush of a miniaturist as the face of Zîn, beloved of Mem, in a book of miniatures, the borders of its pages illuminated with the rich red of pomegranates. Bound in wild silk found in the hills near Cizîr, the cover would have borne the silver Bedirhan monogram.”

“But the story remains in the moments of mist, in the ephemerality of whispered words, in words first carved into clay and then forgotten, at the tip of tongues deprived of ancestral sounds.”

***

Kitêba Leylâ Safiye ya bi navê “Searching for Leïla the Kurdish Princess of Dance” (Li Pey Şopa Leyla: Şahbanûya Kurd a Reqsê) bi zimanê Îngilîzî di nav Weşanên Avesta de derket.

Jineke ciwan disekine di kûrahiyên tariyê de, bejna wê ya zirav dibiriqe di nav hevrîşimê nermik ê rengerenga mircanî de. Pora wê reş, mîna rengê esmanê şevê. Tirs û sehm dadiwerive li ser navpişta wê. Çîpên wê yên direj diricifin.

Di reqsa xwe Dîlanê de, Leyla radixe ser dikê agirê di dilê jin û mêrên ciwan ên direqisin di şahiyên Newrozê de ku reh û bineçeya wê diçe digehe heta kevneperisînin ber agirê pîroz. Bi xwîna pêşiyên xwe dihese ya di rehikên wê de diherike.

Leyla: Geşt û guzara navekî ku her derbasê nifşên nû dibe di direjiya demê re. Têketina Rojhilatê nav Rojavayê; zewaca azweriya rojhilatî û takekesiya rojavayî di reqsê de. Şopberdana keliyên Leyla Bedîrxan, şahbanûyeke Kurd ku derbasî parzemîn û çandan bûye, ku li ber kevneşopiya derketiye û bi ser ketiye di gera xwe ya bûna reqaseke navûdeng de.

“Jineke Yekemînan”: Yekem esîlzadeya ku li ber Sfînksê reqs kiriye di demên nûjen de, yekem jina Kurd ku li Ewropa û Amerîkayê reqisiye. Jineke ku nav û jiyana wê best daye nifşên dû xwe.”

“Heke Çemê Botanê riya xwe guherandibûya û dîrok biherikiya newalekê cuda de, dê nîşana malbata Leyla bi zêrê bihata derketin di nav neqşên bi hibra reş hatî kêşan. Ew ê bi firçeya sêhrî ya mînyatûrvanek ji nû ve bijiya di suretê Zînê de, hezkiriya Mem, di kitêbeke mînyatûran de, çargoşeyên rûpelên wê ronîkirî bi sorê têr ê hinaran. Dê zîvîn çêbûya rûyê mohra Bedîrxan a pêçayî di nav hevrîşîmê biyan ê girikên nêzîkê Cizîra Botan.”

“Bes, çîrok di nav keliyên mijê de asê dimînin, di nav kurtejiyana peyvên pisepisî de, di nav peyvên ku ewil li ser xweliyê çêbûyî paşî jibîrbûyî de, di ser seriyê ezmanên mehrûm ji dengên pêşiyan de.”