“Mu¨ceddîd-i Elf-i Sânî” nâmı ile meşhûr olan İmâm-ı Rabbânî Ahmed-i Serhendî’nin kurucusu kabul edildiği Mu¨ceddidîlik, 17. yu¨zyılda Nakşibendîlikten neş’et etmiş, gu¨nu¨mu¨ze dek itibarını ve etkinliğini korumuştur. İmâm-ı Rabbânî, örnek yaşantısıyla insanları etkilemiş, pek çok halife yetiştirerek bu halifeleri farklı bölgeleri irşatla görevlendirmiştir. Oğullarından Hâce Muhammed Mâsum da bu halifelerinden biridir. Henu¨z ku¨çu¨k yaşlarda kendisinden fevkalâde hâller zuhur etmiş, istidadındaki gizli sırlar açığa çıkmaya başlamış; sonraları Mu¨ceddidîliğin Hint alt kıtası, Hicaz ve Anadolu’da yayılmasını sağlamıştır.
İmâm-ı Rabbânî Ahmed-i Serhendî’nin öğretileriyle şekillenen Nakşibendî Mu¨ceddidîlik geleneğinin önemli temsilcilerinden Hâce Muhammed Mâsum, Hicaz’a yaptığı Hac seferinde manevi derinliklere dair pek çok keşif ve keramet yaşar. Yevâkîtu¨’l-Harameyn’de bu söz konusu kerametleri birer yakut suretinde okuyoruz.
İlk kez Mu¨stakîmzâde Su¨leyman Sadeddin Efendi’nin Tu¨rkçeye tercu¨me ettiği, Ensar Karagöz’u¨n ise gu¨nu¨mu¨z Tu¨rkçesine aktararak yayıma hazırladığı bu eser aynı zamanda, Hâce Muhammed Mâsum’un hayatına ve eserlerine dair kapsamlı bir kaynak niteliği taşıyor.