Dostoyevski söyle seslenir okura: “…sizlerin yari yolda biraktigi seyleri, sonuna kadar götürdüm yalnizca. Ayrica siz korkakliginiza ölçülü davranmak adini veriyor ve böylece kendinizi aldatiyor ve avutuyorsunuz.”
Yeraltindan Notlar’da hem duygusal yapitlarin “düsçü” ve lirik kahramani hem de grotesk yapitlarin düzenci ve gülünç küçük memuru, tek bir bireyde aci verici biçimde yan yana gelir. Kisinin kendine söz geçirmesiyle yeraltindan kurtulmasi olanakli midir?
Kendini kandirmak degil, kendini çözmek isteyen okur için yüz yildan uzun bir süredir okunan, varolusçu edebiyatin temel taslarindan biri olan gerçek bir basyapit…
“Yeraltindan Notlar, entelektüel ironisindeki eda ve yabancilasmayla, ilk modern roman olarak görülebilir… Conrad’dan Kafka’ya, Beckett’ten ötesine, 20. yüzyil edebiyatindaki varolusun anlamsizligi hissi, Dostoyevski’nin eseriyle baslar.”
MALCOLM BRADBURY
“Tuhaftir, yeralti gururu bayagi bir gururdur. En büyük sikinti kahramanin kendini somut anlamda çevresindekilerden ayirt edememesinden kaynaklanir. Bununla birlikte, yavas yavas bu basarisizligin bilincine varmaya baslar. Kendisiyle ayni arzulari duyan ve ayni basarisizliklari yasayan küçük memurlarla çevrili oldugunu görür. Tüm yeralti bireyleri gerçekte birbirlerine ne kadar benziyorlarsa, kendilerini o kadar “biricik” sanirlar. Kinci öykünme genele yayilir ve kisir çatismalar çigirindan çikar. Her biri yeralti insaniyla birlikte haykirir: ‘Onlar birlik, ben tek basimayim.’”
RENÉ GIRARD