Bu öykü, bundan 76 yıl önce Ağrı Dağı eteklerinde başlayan, inişleri ve çıkışlarıyla kimi zaman bir subayın silahını elinden alabilecek kadar radikal, kimi zaman yıllarca köşesine çekilmiş haliyle, kimi zaman kavgaları ve sert üslubuyla hafızalarda yer edinmiş, kimi zaman zengin ve aristokrat bir Kürt imajıyla anılmış, adı Castro’ya çıkmış, önemli bir bölümü hapishaneler ve sürgünler arasına sıkışmış bir yaşamöyküsüdür. Bu öykü; 49’lar Olayı’nın, Deng tutuklamalarının, 23’ler Olayı’nın aktörü ve mağdurunun, Kürt Teâli Cemiyeti’nin üç kurucu ve yöneticisini tanıma şansına erişmiş, askerliği boyunca bir cüzzamlı gibi, yemeğini bir masada tek başına yemek zorunda bırakılmış, kendi deyişiyle Musa Anter’in yanında bir çırak gibi büyümüş, Türkiye’de Kürtler tarafından çıkartılmış ilk günlük gazete olan Özgür Gündem gazetesinin sahibinin, ilk legal Kürt partilerinden Demokrasi Partisi’nin genel başkanının, Sürgünde Kürdistan Parlamentosu başkanının, birçok Kürt kurumunun kurucusu ve yöneticisi olan bir eylem adamının, Kürtler adına; cumhurbaşkanları, devlet başkanları, başbakanlar, bakanlar, yabancı temsilciliklerle görüşmüş, nihayetinde yalnız kalmış ve son yıllarını ülkesinde geçirme tutkusuyla yanıp tutuşan bir adamın öyküsüdür.

***

Yaşar Kaya

1938’de Iğdır’da doğdu. İlk ve ortaokulu Iğdır’da okudu, İstanbul’da Kabataş Erkek Lisesi’ni bitirdi. 1959’da siyasi tarihe 49’lar olarak geçen Kürt aydınlarıyla birlikte tevkif edildi, 1961’de cezaevinden çıktı. Bu dava 10 yıl sürdü, 8 aylık sürgün cezasını Konya’da çekti. 1963’te Musa Anter’le birlikte cumhuriyet döneminin ilk Kürtçe ve Türkçe yayını olan Deng Dergisi’ni çıkardı ve yazı işleri müdürü olduktan kısa bir süre sonra da tutuklandı. Sultanahmet Cezaevi’nde bu basın davasından bir süre yattı. Çıkışta aynı yıl 23 Kürt aydını ile birlikte tekrar tutuklanan Kaya, 1964’te tahliye edildi. 1965’te İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ni bitirdi, aynı yıl yedek subay olduğu halde ‘Sakıncalı Piyade’ olarak 24 ay Sürgün Alayı’nda askerlik yaptı. 1968’de Konya’da sürgün cezasını çekerek İstanbul’a döndü. 1968’den 1979’a kadar Alman firması Siemens’te çalıştı. 1984’te kendi firmasını kurdu ve yönetti. 1987’de İtalyan firması Nasetti’de genel müdürlük yaptı. 1991’de İstanbul’da kurulan Kürt Enstitüsü’nün kurucuları arasında yer aldı. Kürt Kültür Vakfı’nın da kurucu üyesi olan Yaşar Kaya, 31 Mayis 1992’de yayına başlayan Özgür Gündem Gazetesi’nin İmtiyaz sahibi oldu. 7 Mayıs 1993’te kurulan DEP’in kurucu genel başkanı oldu, ardından 27 Haziran 1993’te yapılan kongresinde partinin ikinci kez genel başkanlığına seçildi. 15 Eylül 1993’te Erbil’deki KDP Kongresi’nde ve Bonn yürüyüşünde yaptığı konuşmalardan dolayı tevkif edildi, 3 ay Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’nde tutuklu kaldı. 7 Aralık 1993’te tahliye edildi, 12 Aralık 1993’te yapılan kurultayda DEP Onursal Başkanlığı’na seçilen Kaya, Şubat 1994’te Avrupa’ya çıktı. DEP ile Uluslararası Dayanışma Bürosu Başkanlığı yapan Kaya, 12 Nisan 1993’te kurulan Sürgünde Kürdistan Parlamentosu başkanlığını 26 Eylül 1999’da parlamento Kürdistan Ulusal Kongresi’ne katılıncaya kadar sürdürdü. Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) ve Dünya Gazeticiler (FIJ) üyesi olan Kaya, Uluslararasi Basın Enstitüsü tarafindan 1995’te yılın gazetecisi seçildi. Amerikan Gazeteciler Birliği (ASNE) tarafından yapılan ve ABD Başkanı Bill Clinton, Meksika Cumhurbaşkanı Ernesto Zadillo ve Kanada Başbakanı Creten’in de bulunduğu Teksas’taki toplantıda Kürt sorununu anlattı. Gündem Yazıları, Kürt Bilgesi Musa Anter, Gotin (Kürtçe), Özgür Ülke Yazıları, Öcalan’la Konuşmalar, Kürt Portreleri 1-2, Erbil-Venedik Hattı, Türk Solu ve Kürt Sorunu adl kitaplari yayımlanan Kaya, Özgür Gündem, Özgür Ülke, Yeni Politika, Demokrasi ve Özgür Politika gazetelerinde köşe yazıları yazdı.

Kaya, 9 Mart 2016 tarihinde Erbil’de tedavi gördüğü hastanede çoklu organ yetmezliği sebebiyle hayatını kaybetti.