21. yüzyil, “Milenyum” edebiyatiyla, kapitalizmin serefine patlatilan ideolojik havai fiseklerle karsilandi. Tarihin sonu ilan edilmisti. Sosyalizmin çöktügü, gelecegin kapitalizmden baska seçenek içermedigi yüksek sesle ilan edilmisti. Ama 2008’de, dünya finans piyasalarinin kalbinde, Wall Street’te yasanan sarsinti, Lehman Brothers adli yatirim bankasinin çöküsü, kapitalizmi uçurumun esigine getirdi. “Tek gelecegimiz”in kendisi yok olmaya yüz tutmustu!Düzenin ekonomistleri bu olayi bir yol kazasi, bir “küresel finansal kriz”, geçici bir “düzeltme” olarak sundular. Marksistler ise bunun çabucak asilabilecek bir sapma ya da salt bir “finansal kriz” oldugunu yadsidilar. Daha ilk günden devasa bir ekonomik kriz ile karsi karsiya oldugumuzu belirttiler. Bes yil sonra dünya ekonomisinin hâlâ içinde bulundugu kirilgan durum kimin hakli oldugunu açikça ortaya koyuyor.Sungur Savran, bu kitabinda, içinden geçmekte oldugumuz krizin kapitalist üretim tarzinin tarihinde daha evvel sadece iki kez yasanmis bir “Büyük Depresyon” (ya da “Buhran”) oldugu tezini isliyor. Bütün büyük depresyonlar gibi, bu Üçüncü Büyük Depresyon da ekonomide basliyor, ama ekonomide bitmiyor. Savran’a göre, kapitalizmin gelismesinde yeni bir dönem açilmistir. Bu dönem, dünya çapinda büyük siyasi, ideolojik ve askerî altüst oluslara zemin hazirliyor. Bir taraftan sinif mücadelelerinin ve devrimci ataklarin, bir taraftan da fasizmin ve baska türden gericiliklerin yükselecegi bir dönemdir. Güney Avrupa ülkelerinde ve Arap dünyasinda yasanan büyük kitlesel mücadele ve devrimlerde oldugu gibi, Türkiye’de “Gezi Parki” adiyla anilan halk isyaninin arka planinda da bu dinamik vardir.Savran, “kapitalizmdir, krizini asar” türü bir otomatizme karsi çikiyor. 20. yüzyilin Büyük Depresyon’unda krizin asilmasinin yolunun Nazizm ve Ikinci Dünya Savasi oldugunu hatirlatiyor. Bugün de ya kapitalizm yikilacaktir, ya da insanlik bir kez daha barbarlik tehlikesiyle yüz yüze gelecektir.(Tanitim Bülteninden)Ince Kapak: