“Antik Roma’da halkin çogu açlik çekiyor ya da yeterince beslenemiyordu. Otuz yasina basanin hali içler acisiydi, neredeyse tüm dislerini yitirmis olurdu. Her yerde ölüm kol geziyordu. Çocuk ölüm orani hayli yüksekti. Bütün isler kölelerin sirtina yüklenmisti. Öglen oldu mu mahkûmlarin girtlaklarinin kesilisini seyretmeye Colosseum’a akin ederlerdi. Dünya tarihinin gelmis geçmis en gaddar toplumuydu. Roma’ya ait çogu gezi rehberinde bu durum yok sayilir, …geçmis salt görkemli sanat eserlerinin yaratildigi bir çaga indirgenir, rahatsizlik verme potansiyeli olan bilgi bütünüyle yansizlastirilir… Dogrusunu söylemek gerekirse bu son derece üzücü, zira bugün Roma’yi ziyaret edip de tek bir önyargidan olsun kurtulamadan geri dönmek hem zaman, hem para, hem de enerji kaybi. Iste bu nedenlerle ben sözü dogrudan eski Roma’nin sakinlerine verdim. Böyle yaparak okurun “onlarin” geçmiste bütünüyle farkli –her halükarda çok daha vahset dolu– bir yasam sürdürdükleri gerçeginin rahatsiz ediciligini tecrübe etmesini amaçladim. Diger taraftan yine de akli basinda insanlar olduklarini da anlamalarini istedim. Eski Romalilarla aramizda öyle çok büyük farkliliklar yok… Bazi seyler eski tas eski hamam. Okur eger Roma’ya gidecekse, tarihi genel bakis niteligindeki ilk iki bölümü yolculuga çikmadan önce okumali. Izleyen bes bölümde, Severus Hanedani (193-235) imparatorlarinin görkemli Roma’sini anlatirken alintiladigim antik metinleri arkeolojik malzemeyle destekleyip karsilastirdim. Elverdigince bugün gezip görülecek kalintilara da isaret ettim. Kabul ediyorum, Colosseum’a dair paragraf ziyadesiyle uzun, ama gise önündeki bilet kuyrugu da öyle degil mi zaten? Kapanis bölümünde ise Geç Antikçag Roma’sinin görkemini ve 6. yüzyildaki çöküsünü ele aldim…” Jona Lendering antik tarih uzmani, Amsterdam’daki Vrij Universiteit’de Akdeniz tarihi konulu dersler veriyor.