Slav kavimlerinin kardesligi ve yakinligi görüsü, Pan-Slavizm akimindan çok önce ifade edilmis olmakla birlikte, modern anlamda Pan-Slavizm, 19.yy.in bir ürünüdür. Ilk defa 1820’lerde Slav kavimlerinin büyük bir devlet halinde birlesmeleri fikri ile siyasi “Slav Birligi“ yaratma gayesi, Slav aydinlarinin düsüncelerinde belirtilmistir. Tarihi süreç içerisinde içerigi degisen, kendisine farkli anlamlar izafe edilen Pan-Slavizm, giderek Rus emperyal siyasetinin bir araci ve itici gücü haline gelmis, Rus Çarligi tarafindan uygulanan Pan-Rusçuluk Politikasinin maskesi olmustur. Pan-Slavizm kisvesine bürünen Rus Pan-Slavizmi, bir çok Rus devlet adami, askeri ve aydini tarafindan benimsenmistir. “Türklerin Avrupa’dan kovulmasi“, “Slav-Hristiyan kardeslerin barbar Türk boyundurlugundan kurtulmasi“, “Istanbul’un Türklerden alinarak Patrikhanenin mevkiinin yükseltilmesi ve Ortodoks Kilisesi’ne layik oldugu önemin verilmesi“, “Ayasofya’ya haç konulmasi“ gibi sloganlarla ifade edilmeye baslanan Rus Pan-Slavizm, Rus halkina ve Avrupa kamuoyuna da asilanmaya çalisilmistir. “Tek bir dil – tek bir din“ slogani ile Ruslastirma amacina hizmet eden Pan,Slavizm, 1905 Rus Ihtilali’nden sonra ortaya çikan milletlerin özgürlük talepleri karsisinda, tarih sahnesinden çekilmemis, fakat yeni bir görünüme bürünmüstür. Prof. Hans Kohen’in baslangiçta hiçbir emperyal siyasete meyilli olmayan Pan-Slavizm’in tarihi süreçte geçirdigi merhaleler ve Rus milliyetçiligin düsünce kaynaklari üzerine derin ilmi tetikler neticesinde kaleme aldigi bu eser, konu üzerinde essz çalismalardan biridir. Eseri, Dr. Agah Oktay Güner, özenli çalismasi ile Türkçe’mize kazandirmistir. (Tanitim Yazisindan)