Tarihsel varlık alanının öznesi olan insan, tarihin en temel belirleyicisidir. Özellikle karizmalarıyla, zekâlarıyla, bilgelikleriyle ve politik becerileriyle öne çıkan önder kişiler, içinde yaşamış oldukları çağı şekillendirmiş, düşünce ve eylemleriyle tarihe yön vermişlerdir. Önderler olarak nitelendirilebilecek bu kişiler, cesaretleriyle, inançlarıyla ve kararlı kişilikleriyle insanlık tarihinde iz bırakmış, ‘daha iyi, daha erdemli bir dünyaya’ erişimin adeta rol modelini oluşturmuşlardır. Kitabımızda tarihsel öyküsünü ele aldığımız Abbâsî halifesi Me’mûn da temsil biçimi ile tarihi yönlendirmiş, gelecek kuşakların anlam dünyasını zenginleştirebilecek deneyimler sunmuştur.

Me’mûn dönemi; İslâm tarihinde hem siyasal hem de kültür ve medeniyet alanlarında farklı yaklaşımları içeren bir iktidar biçimi oluşturması yönüyle geniş kapsamlı etkiler bırakmıştır.
Halife olarak bilimi ve aklı etkin unsur olarak inancın ve eylemin kaynağı olarak görmesi, İslâm düşünce tarihi açısından bakıldığında ilerlemeci yaklaşımın varlığını onaylayan değerleri, onun insanlık tarihine armağanı olarak görülebilir. Sorumlu devlet insanı olarak halkının doğru inancından da kendini sorumlu tutan Me’mûn’un bilginlerle birlikte hareket etmesi bilgiye vermiş olduğu değerin yanı sıra aynı zamanda ideal toplum oluşturmada aklı ve bilgiyi zihnindeki büyük bir amacın vasıtası olarak görmesi de dikkat çekicidir.

Me’mûn dönemi bir bütün olarak ele alındığında, birçok yönüyle insanlık tarihine siyasal-kültürel bağlamda farklı deneyimleri içeren ve gelecek kuşaklara model olabilecek bir alfabe sunmuştur. Sunulan alfabe aracılığıyla dönem, tarih bilincinin gelişmesine katkı sağlamış, böylece zihinler daha da zenginleşmiştir.