Her yasam biriciktir. Her yasam öyküsü de öyle… Brás Cubas’inki ise biraz daha biriciktir.Ne de olsa, Latin Amerika edebiyatinin en iyi romanlarindan birinin kahramanidir. Üstelik kendi hayatini ölümünden sonra anlatan bir karakterdir Brás Cubas. Sikiciligi bu dünyada birakmistir. Kendi hayatini nese kalemi ve hüzün mürekkebiyle yazar. Bazen okurdan içtenlikle özür diler, bazense onu erdem budalasi olmakla suçlar. Bir yandan, hata bulmak için yanip tutusan elestirmenle dalga geçer, diger taraftan kendi kitabinin -okurun pek de hosuna gitmeyecek- kusurunu bizzat kendisi ifsa eder. Sadece öz yasam öyküsü degil, “sahici bir öz yasam öyküsü”dür anlatilan. Çünkü ölmüstür ve dünyevi küçük hesaplari yoktur. Yasarken gelistirdigi küçük fikirleri ve kuramlari vardir: Hüzün giderici bir yaki, Pencerelerin Denkligi Yasasi, Faydalar Kurami, Insan Basimlari Kurami, Insan Sefaletinin Birligi, ruh jeolojisine bir nevi giris, kadinlarin ve erkeklerin dalkavukluk etme biçimleri veya mezar tasi yazilarinin felsefesi…Kuskusuz her klasik roman biriciktir. Latin Amerika edebiyatinin basyapitlarindan Mezarimdan Yaziyorum ise biraz daha biriciktir.“Ah benim patavatsiz, kör cahil sevgilim, bizi dünyanin hâkimi kilan yetenegimiz budur: Geçmisi yeniden kurmak. Böylece kanilarimizin degiskenligini, sevgilerimizin beyhudeligini kanitlamis oluruz. Pascal, insanin düsünen bir kamis oldugunu söylemis. Yanlis… Insan düsünen bir dizgi hatasidir. Hayatin her dönemi, bir öncekini düzelten yeni bir basimdir ve her dönem, bir sonraki tarafindan düzeltilecektir; ta ki nihai basim yapilana kadar, ki yayimci bu basimi kurtlara adamistir.”“Assis, Latin Amerika’nin simdiye dek çikardigi en büyük yazar…”Susan Sontag“Machado de Assis, bir çesit mucize…”Harold Bloom“Büyük bir ironi sanatçisi ve trajik bir komedyen…”Philip Roth