“Âkif’se tavrını değişmiş olan çağının ve şartlarının sonucu olarak Mu¨slu¨manlığın; her gu¨n biraz daha cemiyetin hayatından çıkarılmak istenen İslamın yerli yerine oturtulmasını istemek şeklinde tezahu¨r ettirmiştir. Bu istek onda belki kıyasıya bir ideoloji kavgası hu¨viyetinde göru¨lmez ama yazılarının tu¨mu¨ne bakılarak konuşulacak olursa, İslamdan gayrı hiçbir davasının olmadığı açıkça göru¨lu¨r. Bir yandan, kendinden önceki bazı Mu¨slu¨man şairleri hatırlatıcı biçimde halkın amel ve itikadına ilişkin sorunlar u¨zerinde tenkit ve tahliller getirirken, bâtıl itikatları eleştirirken, gerçek Mu¨slu¨manlığı onlara anlatmaya çalışırken; öte yandan, İslamı bu¨tu¨n sosyal kurumları kapsamına alan tam bir bu¨tu¨nlu¨k içinde savunmuştur.
İşte bu yanıyla Âkif, ilk şairimizdir. İslam ilk defa onda, şiir elbiseleri giyinerek, bir ideoloji olarak izharını bulmuştur. Dolayısıyla o, İslamcı fikir hareketinin önde gelen rehberleri arasındadır. Ayrıca sanat gu¨cu¨nu¨ kabul ettirmiş biri olması sebebiyle bu hareketin en u¨nlu¨ ve gu¨ncelliğini hiçbir zaman için yitirmeyecek bir imzası olarak da kalacaktır.”
M. Akif İnan’ın tam bir bu¨tu¨nlu¨ğe ulaşmayan yazılarından bir grubu Mehmet Âkif hakkındadır. Kendisinin üzerinde önemle durduğu şairlerden biri olan Mehmet Âkif Ersoy, İnan’ın değerlendirmeleriyle ilk kez bir kitap bütünlüğü içinde okura ulaşıyor.