Dünyaca ünlü tarihçi Norman Stone’un kaleminden imparatorluklar döneminin son büyük oyunu. Bu öyle bir oyundu ki dahil olan herkes ve her şey değişti.
Daha 100 yıl öncesine kadar güçlerinin zirvesinde olan, gözlerini Osmanlı coğrafyasına dikmiş Avrupa imparatorlukları nasıl oldu da bugünkü ulus devletlere dönüştü?
Oxford Üniversitesi’nde akademisyenlik yapmış, Cambridge ve Bilkent’te dersler vermiş ve dönemin Başbakanı Margaret Thatcher’ın danışmanlığını yürütmüş günümüzün yaşayan en büyük tarihçilerinden Norman Stone Avrupa ve Osmanlı coğrafyasında yaşanan baş döndürücü değişimin izlerini sürüyor.
“1914 yılında tüm devletlerin en büyük halüsinasyonu ortak savaş hedefleriydi: imparatorluk. 1919 yılı itibariyle İngilizler ve Fransızlar bu hedefin öneminden pek emindiler. Halihazırdaki büyük topraklarına büyük topraklar ilave ettiler (tıpkı Almanların fırsat bulsa Rusya’ya, İtalyanların da izin verilse herhangi bir devlete yapacakları gibi). imparatorlukların sizi zenginleştireceği farz edilir, fazla nüfusunuzu bu topraklara yolla ya bilirsiniz, buradaki yerli halkı sömürürken metropolünüz için ucuz hammadde tedarik edebilirsiniz, aynı zamanda esaret altındaki piyasayı da biçimlendirebilirsiniz.
1914 yılında emperyal operasyonlar tiyatrosunun son büyük oyunu Ortadoğu’da sahnelendi. Haliyle, yıkılmaya yüz tutmuş Osmanlı İmparatorluğu’nun da pek çok talibi vardı.”