Hewraman – Dersim Sırrı-Munzur Çem
Hayatımızın her alanında yer alan tarih ve coğrafya kitapları, olayları üstün körü ve fazla ayrıntıya girmeden sunar. Buna karşın gezi yazıları; bir kenti, bir köyü, yol kenarındaki bir çeşmeyi ya da ücra bir yerde üzerine bezler bağlanmış bir ağacı en ince ayrıntısına kadar betimler. Bu yazılarda, o yerleri anlatıcının gözünden görür, adeta başını dayadığı araba camının soğukluğunu hisseder gibi oluruz.
Munzur Çem’in gezi yazıları da bu türdendir. Zorbalıkla özgürlük mücadelesinin hiç bitmediği bir coğrafyadan söz eder. Kürdistan’daki birçok önemli yerin anlatıldığı bu yazılar, çoğu zaman elimizdeki bir şehir rehberine dönüşür. Kimi yerler iki ya da üç farklı zamanda gidilerek kaleme alınmıştır; bu da bize o yerlerin zaman içindeki değişimlerini ve geçirdikleri evreleri gösterir.
Kitaptaki yazılar, kadim Zagros eteklerinden başlayarak Güney Kürdistan’daki Süleymaniye, Erbil ve Duhok şehirlerini, pek çok köy ve kasabayı dolaştıktan sonra yönünü Laleş’e çevirir. Kuzeyde ise Mardin, Hakkari, Van, Nemrud ve Diyarbekir üzerinden Dersim’e ulaşır; burayı en ince ayrıntısına kadar betimler.
Gezi yazıları, bizi yalnızca Kürdistan’da dolaştırmakla kalmaz; aynı zamanda Girit Adası’na, oradan gizemli ve ilginçliklerle dolu Çin’in başkenti Pekin’e, ardından da kangurular ülkesi Avustralya’ya götürür.
Bu yazılar sadece gezilip görülmesi gereken yerlerle sınırlı değildir; aynı zamanda o bölgelerin sosyo-kültürel yapısına, siyasi dengelerine ve insanların ruh hâline dair pek çok ayrıntıya da yer verir.