Osmanlı Devleti’nde 18. asır ile birlikte başlayan yeni eğitim kurumları açma düşüncesi Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile hızlanmıştır. Devlet dâhilinde zamanın ihtiyacına göre Askeri, mülkî, ziraî ve tıp alanlarında kaliteli insan eğitecek kurumlar açılırken memleketin ticaretini ileri seviyeye taşıma, geliştirme; ticaret erbabı ve malumat yetiştirme adına bir de ticaret mektebi açılmasına karar verilmiştir. Bunun için ilk adım 1861 yılında atılmışsa da başarısız olmuştur.
Birçok teşebbüsün ardından Sultan II. Abdülhamid’in himayesinde 1883 tarihinde Ticaret Nezâreti tarafından kurulan ve 1884’te eğitime başlayan Ticaret Mektebi’nin Fransa’nın önemli bir ticaret okulundan ilham alınarak hazırlanan detaylı ders programı ile eğitime başlaması teşebbüsün ne kadar ciddi ve hedefe yönelik olduğunu göstermektedir.
Bugün Avrupa’nın en önemli ticaret okullarından önce kurulmuş olan Hamidiye Ticaret Mekteb-i Âlîsi Osmanlı Devleti ve Türkiye için çok önemlidir. Zîrâ devlet tarafından kurulan ilk ticaret mektebi hem bugünkü ticaret okullarının hem de Marmara Üniversitesi’nin temelini teşkil etmektedir. Bu çalışmanın amacı da her anlamda bir ilk olan Hamidiye Ticaret Mekteb-i Âlisi’nin kuruluş amacı, kurulması yolunda atılan adımlar, teşkilatı ve idari yapısını özellikle Osmanlı Arşivi’nde bulunan belgeler ışığında tüm yönleri ile ortaya koyabilmektir.
