Bir asır evvel insanlık, bir büyük felaketi, Ermeni Soykırımı’nı yaşadı. Sonrasında tartıştı! ‘’Oldu mu olmadı mı? Diye. Savlar: ‘’Ermeniler, Müslüman olmadıkları için ölümü, öldürülmeyi hak etti’’. Ermeniler Müslümanları katlederken kendileri yok oldu!. Türk’ün, Kürt’ün, Çerkez’in vs. hiçbir suçu yok! Zaten bu olayla bizim alakamız yok!’’. Ermenileri asıl katledenler Kürtlerdir! Kalanlarını da Türkler kurtardı!’’, Osmanlı tehcirinden, Cumhuriyet’in alakası yok’’, ‘’Soykırım değil de, yaşanan bir savaş idi, karşılıklı arbedede Ermeniler yenildi., dağıldı, çekip gitti. Ermeniler, Müslümanları yok ederken, Allahü Te’ala cezalarını verdi. Kayboldular!’’ vs. idi.
Yaşananlardan sonra ‘küfrün bini bir para’ etti. ‘’Ermeniler gibi sonunu getiririm!’’, ‘’Ermeni oğlu Ermeni’’diye aşağılayıcı sözler edenleri de az olmadı.
‘’Ermeni tertelesi (katliamı)nin olduğu sene!’’ diyerek o katliamı milad kabul edip safça itiraf eden yaşlılarımızdan hayatta olanları var.
Bu tartışmalar, son 20 yıl içinde epey yol aldı. Belge ve tarih bilinci ortaya konuldu. Her ne kadar resmi ideoloji kendisiyle yüzleşemediyse de, insanlık tarihinden nasiplenmişler; ‘’ Bu olay olmadı!’’ deme kudretini kendinde bulamıyor.
Şimdi sıra; katliamdan sorumlu kadronun kimliğini ortaya koymak ve biyografilerini genç nesillere sunmak doğru bir algı için önemlidir.
Elinizdeki kitap; Patrik Zaven Der Yeghiayan’ın (1868-1947); ‘’Ermeni Soykırımı Örgütleyicilerinin Listesi, Exterminators (Yok Ediciler ve Erdemli Müslümanlar)’’ı Sait Çetinoğlu’nun büyük bir çaba ve titizlikle derleyip yayına hazırladı. Bu çabasıyla tartışmanın çıtasını başka bir merhaleye taşıyor.
Artık, katil olanların çocukları/torunları; ‘’yalancının mumu buraya kadar!’’ diyerek, babalarının/dedelerinin yaptıklarından utanarak yerin dibine girercesine utanacaklarına, onların yaptıklarını biyografileriyle öğrenerek, kınayarak, kendileri ile yüzleşerek bu travmadan kurtulabilirler.
Soykırım esnasında, gözü dönmüş katil çetelerinin talan ve kıyımına karşı, insanlığını unutmayanların ve katledilmek istenenlerin kurtulmaları için yardımcı olanların torunları, dede ve atalarının insani duruşlarını bilince taşıyarak övünebilirler.