Ehmedê Xanî – Mem û Zîn
Ehmedê Xanî dîsa vedigere ser mijara azadî û dadmendî, ku wî wisa dîtibû: ev du bingehên civakê divê werin dan destê gelê kurd. Ji ber vê dîtinê, Xanî li destana Stî û Zînê pirr miqate ye û wan wekî mêjû û rêbazek civakî dîtine.
Li gorî Xanî, Stî û Zîn ne tenê qehremanên şîrînê helbestê ne, lê ew periyên qesra Mîrî ne—qeserek ku di Botanê, navenda Kurdistanê de heye. Mîr di vê helwestê de wekî otorîteyek neteweyî tê pêşkêşkirin. Lê, di bin gotinên Xanî de, ev otorîte divê li gorî daxwaza civakê û xwendinga xelkê were sazkirin, ne bi zor û pêdiviya mirovên taybet.
Têkoşîn, li gorî Xanî, ne di derveyî qesrê de ye, belkî ji nav qesra Mîrî dest pê dike. Di pênaseya wî de, azadî û dadmendî divê wekî bedewbûn û xweşikîya Stî û Zîn were pêşkêşkirin. Xanî dîtine ku her çend otorîte û desthilatdarî ji bo rêveberiya neteweyî pêwîst in, lê bêyî dadmendî, azadî û rastî ew otorîte bi wêranbûnê re berdewam nabin.
Di vê çarçoveyê de, wî desthilatdarîya bêdad wekî tirs û xeml dîtine ku civak bi wî re dikevin neteweyan.
Bi vî vêjeyî, Xanî jiyana civakî li gorî xemla dadmendî, azadî, wêje û xweşikî şîfreyê dike. Ev têgihiştin wî bi rêzê cuda dike ji feylesofên xwecihî yên wekî Platon, Thomas Hobbes an jî Rousseau. Ew bi felsefeya xwe ya kurdî, neteweyî û edebî têkiliyên nû pêşkêş dike ku bêtir li xebata şexsî û civakî bi rastî girêdayî ne.
Ji bo hemû berhemên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê vir bitikînin
Ji bo hemû berhemên Avesta Yayınları vir bitikînin
