Durrû’l Mecalîs-Mela Mûsayê Hekarî
Durru’l-Mecalisa – Yek ji Berhemên Klasîk a Edebiyata Kurdî
Di bingehê helbesta klasîk de, çend cureyên vegotinên gelêrî yên wekî mîtos, efsane, destan, çîrok û çîrçîrok, beşeke girîng a edebiyata gelên Rojhilatê dikin. Yek ji wan nimûneyên navdar Durru’l-Mecalisa ye, ku bi kurmancî jî hatiye nivîsandin.
Ev berhem ji aliyê Mela Mûsayê Hekarî di dawiya sedsala 16-an û destpêka sedsala 17-an de hatiye nivîsîn. Wekî yekem berhemek pexşannivîsiya kurmancî, Durru’l-Mecalisa girîngiyekî tarîxî û edebî heye. Her wiha ew jî yekem wergera kurmancî ye li ser hikayetên farisî, ku bi hejmareke mezin hatiye vegotin.
Qada Cîhêrengiya Hikayetê
Hikayetên Durru’l-Mecalisa ji erdnîgariya cîhanekî fireh re têne pêşkêşkirin: Îran, Hindistan, Turkistan, Erebistan, Kurdistan, Misir û Rom. Di nav hikayetan de navên bajaran wekî Medayîn, Belx, Cihanabad, Herat, Şîraz, Nîşapur, Babil, Bexdad, Besra, Şam, Yêmen, Stenbol, Diyarbekir û çend cîhanî din jî tên qeyd kirin.
Hikayetên Navdar ên Di Nav Berhemê De
Di berhemê de çend hikayetên navdar ên kevnar û gelêrî hene, ku hin ji wan jî bi cihên cuda tên varyantkirin:
-
Silêman û Belqîsa
-
Sîmurx Anqa
-
Bayezîd Yildirim û Teymûrxanê Leng
-
Iskenderê Zîlqerneyn
-
Deqyanûs û Eshabê Kehf
-
Siltan Mirad û Genc Osman
-
Ferhad û Şîrîn
-
Rîstemê Zal
-
Yûsif û Zilêxa
-
Mûsa û Firaûn
-
Dehhak
-
Hafizê Şîrazî û Şax Nebat
-
Hesen û Hisên
-
Bîjen Xanê kurê Çengîz Xan
-
Adem û Hewa
-
Siltan Mehmûd Xeznewî û Iyaz
-
Hatemê Tayî û Necaşî
-
Nemrûd û Hezretî Ibrahîm
-
Nûh û Tofan
Nirxandina Edebî û Şêwazê Nivîsînê
Di şêwazê nivîsînê ya Mela Mûsa de, asta wî ya edebî û hunera vegotinê zêdetir dibe. Ew nivîsandin dike ku goyandina çanda gelêrî, miftaqa edebiyata kurmancî bibe. Lêkolîner dikare baweriya ewle bike ku di serdema wî de jî tradîsyona pexşannivîsiyê bi kurmancî têkildar bû.
Nşanî Nivîsê Orjînal
Di vê xebatê de, berhem ji çend aliyên akademîk ve hatiye nirxandin. Destxeta orjînal a bi elfabeya erebî jî hatiye latînîzekirin, da ku bi rêya lêkolînê û xwendinê bikar bibe.
Ji bo hemû berhemên Weşanên Avesta vir bitikînin
Ji bo hemû berhemên Mela Mûsayê Hekarî vir bitikînin
