Darül İslam-Mark Sykes

Bu kitap için ‘şunlardan dolayı affınıza sığınıyorum’ gibi laflar etmeyeceğim; çünkü gerçekten özür dilemeyi gerektirseydi, o zaman kötü seyahat kitaplarının sıkıcı, kasvetli, budalaca deryasına bir yığın daha zımbırtı eklemiş olurdum ki bu da affedilmemesi gereken bir suç olurdu. Eğer bu kitap tatsızsa, bırakın sessizce unutulsun – çünkü onun gibiler zamanla zaten tarihin karanlık diplerine batacaktır.”
— Mark Sykes

Darül İslam, Sykes-Picot Anlaşması ile tarihe geçen İngiliz diplomat, asker ve seyyah Mark Sykes’ın 1902 yılında Beyrut’tan başlayarak Osmanlı coğrafyasında yaptığı seyahatin izlerini taşıyor. 20. yüzyılın hemen başında, Ortadoğu henüz emperyal planlarla paramparça edilmemişken yazılmış bu notlar; bir seyyahın, bir istihbaratçının ve bir düşünürün gözünden “İslam Diyarı”na tutulan dikkatli bir bakışı içeriyor.

Sykes, yalnızca bir gözlemci değil, aynı zamanda keskin bir anlatıcıdır. Onu birçok Batılı seyyahın yazdıklarından ayıran, Doğu’ya dair önyargılardan büyük oranda arınmış olmasıdır. Eski Arapça bir deyimin de dediği gibi: “Konuşmaya şaka katmak, yemeğe tuz katmak gibidir.” İşte Sykes’ın anlatısı da bu dengeyi ustalıkla kurar; yer yer sert tespitler, yer yer ince mizah ile örülüdür.

Bu eser, yalnızca bir seyahatname değil; aynı zamanda çöküşe yaklaşan bir imparatorluğun damarlarında dolaşan bir gözlemcinin tuttuğu canlı, dikkatli ve zaman zaman çarpıcı notlardır. Osmanlı’nın son yıllarını, Arap coğrafyasının nabzını ve Batı’nın doğuya bakışını anlamak isteyen herkes için vazgeçilmez bir kaynak.