Avrupa’da Yezidilik-Philip G. Kreyenbroek 

Avrupa’da Yezidilik – Diasporadaki Yezidilerin İnancı, Kimliği ve Sosyalleşme Süreci

“Avrupa’da Yezidilik”, Zerdüştlük ve Ortadoğu azınlık dinleri üzerine çalışmalarıyla tanınan Philip G. Kreyenbroek tarafından kaleme alınmış, diasporadaki Yezidiler üzerine yapılan en kapsamlı akademik çalışmalardan biridir. Kitap, Zekiye Kartal, Xanna Omerxali ve Xelil Reşow’un katkılarıyla hazırlanmıştır.

Yezidilik: Sözlü Geleneğe Dayalı Bir İnanç Sistemi

Yezidilik, esas olarak sözlü kültüre dayanan bir inanç sistemidir. Yezidi toplumunun dini uygulamaları ve dünya görüşü, tarih boyunca Türkiye, Irak, Suriye ve Transkafkasya gibi anayurtlarında gelişmiş ve yerel kültürle iç içe geçmiştir. Bu bağlamda Yezidilik, yazılı metinlerden çok toplumsal hafıza ve geleneksel aktarımlar yoluyla yaşatılmıştır.

Göç ve Diaspora Deneyimi: 1960’lardan Günümüze

1960’lı yıllardan itibaren, Ortadoğu’da yaşanan politik, dini ve toplumsal baskılar nedeniyle Türkiye, Irak ve Suriye’deki Yezidiler, zorunlu olarak Batı Avrupa’ya göç etmeye başlamıştır. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Ermenistan ve Gürcistan‘da yaşayan Yezidilerin önemli bir kısmı ise Rusya ve Ukrayna gibi ülkelere yerleşmiştir.

Göçmen Nesiller Arasındaki Dini Algı Farklılıkları

Kreyenbroek’in çalışması, memleketlerinde yetişmiş göçmenler ile diasporada doğup büyüyen kuşaklar arasındaki dini anlayış farklarını ayrıntılı biçimde ele almaktadır. Özellikle Almanya ve Rusya gibi ülkelerde yaşayan Yezidi bireylerle yapılan niteliksel saha araştırmaları, bu dönüşümün nesiller arası boyutunu kapsamlı biçimde ortaya koymaktadır.

Kitabın İçeriği ve Yaklaşımı

“Avrupa’da Yezidilik”, Yezidi inancının tarihsel gelişimini aktarmakla birlikte, şu başlıklara odaklanmaktadır:

• Yezidilerde dini terbiye ve öğretim süreçleri

• Batı toplumlarıyla kurulan ilişkiler ve kültürel uyum

• Geleneksel inanç ile modern dünya görüşü arasındaki gerilim

• Genç ve yaşlı kuşaklar arasında dini aidiyetin evrimi

Kitap, din sosyolojisi, göç çalışmaları ve azınlık kimlikleri üzerine çalışan araştırmacılar için değerli bir kaynak niteliğindedir.