Lozan Barış Antlaşması, Yeni Türk Devleti için yeniden yapılanmanın, yeniden dünya gündeminde hak ettiği şekilde yer almanın, 3,5 yıl süren kıyım ve vahşet dolu işgal döneminin noktalandığı bir “Kurtuluş ve Kuruluş” belgesidir.
Bunda en büyük rol, büyük Önder Mustafa Kemal’in rehberliğinde, Lozan Temsil Heyetimizin, başta İsmet Paşa olmak üzere tüm üyelerinin gece gündüz demeden gösterdikleri büyük çaba ve yarattığı sonuçtur.
20 Kasım 1922’de başlayan Lozan görüşmelerinde Osmanlı borçları, Türk-Yunan sınırı, Boğazlar, Musul, azınlıklar ve kapitülasyonlar üzerinde uzun tartışmalar yapılmıştır. 4 Şubat 1923’te ara verilen görüşmeler 23 Nisan 1923’te tekrar başlamış ve 24 Temmuz 1923’e kadar devam etmiştir, bu süreç Lozan Barış Antlaşması’nın o tarihte imzalanması ile sonuçlanmıştır.
Lozan’da TBMM Hükûmeti, sadece mağlup ettiği Yunanlarla değil I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’ni mağlup eden devletlerle de karşılaşıp hesaplaşmış ve artık tarihe karışmış olan bu imparatorluğun tüm tasfiye davaları ile yüzleşmek zorunda kalmıştır.
Tarihimizin en önemli dönüm noktalarından biri olan Lozan Barış Antlaşması’nın 100. yılını kutlayacağımız 2003’te, değerli yazar Hanri Benazus’un derlediği ve fotoğraflarla desteklediği, Lozan’a giden süreci, TBMM’deki oturumları ve tartışmaları, Lozan’daki görüşmeleri ayrıntılarıyla bir araya getiren bu çalışmayı bir başucu kitabı olarak sunuyoruz.

Kapak fotoğrafı: İnönü Vakfı Arşivinden yararlanılmıştır.