Osmanlı İmparatorluğu’nun XVI. asrın sonlarından itibaren bütün kurumlarında topyekûn bir bozulma yaşandığı ve Osmanlı ihtişamının evvelâ duraklayıp, sonra gerilemeye başladığı yaygın bir kanaattir. Ancak aslında bu sancılı yıllar, büyük bir buhranla yüzleşen devletin kendisini değişen ve dönüşen dünyanın şartlarına intibak ettirmesi süreci olarak anlaşılmalıdır.

Yayınevimizin Venedik balyos raporları serisinin bu kitabında, söz konusu değişim-dönüşümün daha iyi anlaşılmasını sağlayacak dört raporu sizlere takdim ediyoruz. Raporlar, Giovanni Moro (1590), Lorenzo Bernardo (1592), Mateo Zane (1594) ve Leonardo Donà’ya (1596) ait. Balyoslar, mevcut Osmanlı siyasî, askerî, idarî, iktisadî yapısına dair etraflıca malumat veriyorlar. Başta padişahlar ve vezirler olmak üzere dönemi siyasî aktörlerinin fizikî görünümlerinden karakter özelliklerine, birbirleriyle rekabetlerinden idarecilik vasıflarına kadar şaşırtıcı istihbaratın peşinden koşuyorlar. Hâlâ cihan payitahtı olan İstanbul’u, ikliminden gündelik yaşantısına, ihtişamlı mimarî eserlerinden tabii güzelliklerine kadar resmetmekten geri kalmıyorlar.